زحل(کیوان)

زحل

زحل زیبا ترین سیاره ی منظومه ی شمسی است و دومین غول گازی منظومه ی شمسی می باشد....

  زحل(کیوان)

زحل اندکی کوچکتر از مشتری ششمین سیاره از منظومه

شمسی است. گالیله نخستین کسی بود که این زیباترین جرم

آسمانی را رویت نمود. زحل با حلقه‌های اطرافش زیبایی

دوچندانی را برای خود تدارک دیده است. این سیاره گازی، 95

بار بیشتر از زمین جرم دارد و حجم آن 752 بار از زمین

افزون‌تر است. چگالی آن برعکس خیلی کم و حدود 7/0 است

دارای 30 قمر در اطراف حلقه با فواصل متفاوت قرار دارد.

بطور متوسط یک میلیارد و چهارصد و بیست و هفت میلیون

کیلومتر از خورشید فاصله دارد، لیکن در حداکثر فاصله به

کیلومتر در ثانیه بر مدار خود به گرد خورشید در مدت 5/29

سال (10759 روز) می‌چرخد. سرعت گریز سیاره به 6/35

کیلومتر در ثانیه رسید. قطر این سیاره به 120 هزار کیلومتر

می‌رسد.

این سیاره به سرعت به دور خود می‌چرخد و یک شبانه روز آن

10ساعت و 15 دقیقه در نواحی استوایی به طول می‌انجامد ولی

نواحی قطبی آن به 10 ساعت و 40 دقیقه می‌رسد. ناحیه

استوایی سیاره به علت سرعت زیاد حالت تورم پیدا کرده و

نواحی قطبی آن پَخ در آمده است. به همین علت قطر استوایی

آن 6/120 هزار کیلومتر و قطر قطبی آن 000/108 کیلومتر

است.

این سیاره علاوه بر تعداد زیادی قمر در اطراف خود،

حلقه‌های زیادی آن را احاطه کرده است.

دانشمندان معتقدند در سیارات که مواد موجود در حلقات به

سبب گرانش داخلی، کم‌کم متراکم شده و قمر آن سیاره را ایجاد

نموده است، لیکن هرگاه گرانش قوی‌تر سیاره مانع از تراکم

مواد درون حلقه‌ها بشود، حلقه به صورت قمر در نخواهد آمد.

دانشمندان وجود حلقات اطراف زحل را به این ترتیب توجیه

می‌کنند:

ـ حلقه‌ها از بالای جو فوقانی سیاره شروع شده و تا حدود 230

هزار کیلومتری سیاره امتداد یافته‌اند، ضخامت آنها نسبت به

وسعت حلقه‌ها بسیار ناچیز است (حدود 160 کیلومتر) این

حلقات از قطعات یخ، (متان یخ زده ـ آب یخ زده و یخ خشک )

و هزاران هزار قطعه سنگ و سنگریزه تشکیل شده‌اند.

ـ داخلی‌ترین حلقه D نامیده می‌شود و سپس حلقه‌ها C و B و A

  قرار دارند.  در اطراف حلقه A  حلقه F بیرونی‌ترین

آنهاست، البته حلقه‌های نازک و بسیار دوردست G و E  نیز

کشف شده‌اند.

در میان این حلقه‌ها که از قطعات یخ و سنگ تشکیل شده

شکاف‌های متعددی موجود می‌باشد. نخستین بار «ژان دومینیک

کاسینی» منجم فرانسوی بین حلقه A و B شکاف و فاصله‌ای را

کشف کرد که بعدها به نام شکاف کاسینی معروف شد. این

شکاف فاصله‌ای حدود 400 کیلومتر حداکثر بین حلقه A و B

است.

خود حلقه A نیز دارای شکاف باریک دیگری است که به افتخار

کاشف آن «اِنکه ـ  Enke » نامیده شده است. البته مواد کم

تراکم‌تری نیز در این شکاف‌ها وجود دارد.

این حلقه‌ها هرچه به سیاره نزدیک‌تر ‌شوند بر طبق قوانین کپلر

سریعتر به دور زحل می‌چرخد. این سرعت مواد حلقه‌ها از 2

تا 15 ساعت یک بار به دور حلقه تغییر می‌کند. البته چنانچه

مدت گردش هر یک از اقمار مضربی از سرعت مواد حلقه‌ها

به دور سیاره باشند سبب جذب وکشیده شدن مواد به سوی آن

قمر شده و شکافی کم‌کم در میان آن حلقه ایجاد می‌کند. نظیر

شکاف کاسینی که علت آن را به وجود قمر «میماس» در پشت

حلقه   A نسبت می‌دهند. این حلقه‌ها که علت آن را به وجود

قمر «میماس» در پشت حلقه A نسبت می‌دهند. این حلقه‌ها

معمولاً نیم شفاف بوده بطوری که نور ستارگان از لابلای

حلقه‌ها می‌تواند معمولاً نیم شفاف بوده بطوری که نور ستارگان

از لابلای حلقه‌ها می‌تواند به صورت کم و بیش عبور کند. در

خارج از حلقه‌ها، قمرهای سیاره زحل آغاز می‌شوند،

بزرگترین آنها قمر تیتان Titan است. که جو ضعیفی هم در

اطراف خود دارد. از دیگر اقمار، قمر «میماس»، «ری آ»،

«دیون»، «تتیس» و «انسلادوس» است، برخی از این اقمار

قمرک‌هایی نیز آنها را همراهی می‌کند.

جرم زحل به حدی زیاد است که این اقمار را تا فاصله بیش از

یک میلیون کیلومتری در پیرامون خود نگه داشته است. سیاره

زحل را نیز جوی از هیدروژن، هلیوم، آمونیاک، و دیگر

گازها  تشکیل داده است و به دور سیاره بطور سرسام‌آوری

می‌چرخند، ایجاد سایه حلقه‌ها روی جو سیاره و اختلاف دمای

حاصل سبب جریانها و طوفانهایی نیز می‌شود.

لکه بزرگی مانند لکه قمر مشتری در جو سیاره زحل دیده

می‌شود که 3000 کیلومتر قطر آن است و با سرعت حدود

110کیلومتر در ساعت در حرکت است.

خود سیاره نیز از هیدروژن و هلیوم تشکیل شده و از چگالی

اندکی (7/0) برخوردار است.

وجود تغییر هیدروژن گازی به هیدروژن مایع فلزی در زحل

نیز در عمق 3200 کیلومتر در فشار 3 میلیون اتمسفر صورت

می‌گیرد که باز محیط آبگونة هیدروژن در زحل سبب ایجاد

میدان قوی مغناطیسی در این سیاره نیز می‌شود. محور

مغناطیسی این سیاره بر محور جغرافیایی آن تقریباً منطبق

است.

زحل را از قدیم می‌شناختند و به نام‌های ساترن و کیوان نیز

معروف می‌باشد. این سیاره معمولاً شبهای تابستانی و پاییز در

آسمان به صورت کم‌فروغ و آرام مشاهده می‌شود.